PAHSSc, Nadir Hastalıklar Gününü Destekliyor
SKLERODERMA HASTALARINDA KÜÇÜK MOLEKÜL, UMUT VAAD EDİYOR! - 2020.01.06
Küçük Molekül, skleroderma hastalarında akciğer fibrozisi için umut vaad ediyor…
Yapılan bir çalışmaya göre, yeni bir kök hücre tabanlı model kullanan araştırmacılar, enflamasyon ve fibrozis (skarlaşma/sertleşme) nedeniyle ortaya çıkan doku hasarını tersine çeviren bir molekül buldular.
“İlerleyici Fibrozisin Pluripotent Kök Hücreler ile Modellemesi ile bir Anti-fibrotik Küçük Molekül Saptandı” (Modeling Progressive Fibrosis with Pluripotent Stem Cells Identifies an Anti-fibrotic Small Molecule) adlı çalışma Cell Reports’ta yayımlandı.
Sklerodermanın da aralarında yer aldığı fibrotik hastalıklar, bunlardan etkilenen bireylerin sayısının fazlalığı, karışık ve belirsiz hastalık mekanizması ve klinik belirtilerin çeşitliliği nedeniyle önemli bir küresel sağlık problemi oluşturmaktadır.
Laboratuvar ortamında, fibrozis sırasında hücrelere ne olduğunu tekrarlayabilmek, bu hastalıkları daha iyi anlayabilmenin kilit noktası. Bununla birlikte, fibrozisin karmaşıklığını ve ilerleyici doğasını taklit eden bir preklinik model henüz oluşturulmadı.
University of California, Los Angeles (UCLA) bünyesindeki Eli and Edythe Broad Center of Regenerative Medicine and Stem Cell Research üyelerinden ve makalenin sorumlu yazarı Dr. Brigitte Gomperts, basın bülteninde “Skarlaşma bir kez kontrolden çıktığı zaman, tam organ nakli dışında bunu durdurabilecek bir tedavimiz yok.” diye belirtiyor.
Fibrozisin yeni modellemesinde Gomperts’ın ekibi, kan ve deri hücrelerinin kök hücre haline geri döndürülecek şekilde yeniden programlanması ve böylelikle her tür hücrenin üretilmesinin mümkün kılınması yöntemiyle elde edilen indüklenmiş pluripotent kök hücre (iPKH) kullandılar. Hücreler, çeşitli hücre tiplerine ayrıştırıldı, ki bu durum fibrozisin modellemesi için büyük önem arz etmekte ve tek tip hücrenin üretildiği daha önceki iPKH çalışmalarına göre önemli bir gelişme niteliğinde.
“Fibrozis muhtemelen birden fazla farklı hücre tipinin etkileşmesinin sonucu olarak meydana geliyor, bu nedenle bir skarlaşma modeli oluşturmak için tek bir hücre tipinin kullanılmasının mantıklı olacağını düşünmedik,” diyor makalenin ilk yazarı ve UCLA’deki David Geffen School of Medicine profesörlerinden Prof. Preethi Vijayaraj.
Hücre karışımı, skarlaşan organın sertliğini modelleyen sert bir hidrojelin üzerine yerleştirildi. Hücreler, TGF-β (TGF-Beta / Transforme edici büyüme faktörü beta) isimli proinflamatuvar (enflamasyon yapıcı) ve profibrotik bir molekülü aktive ederek vücuttaki bir yaraya verdikleri tepkiyle aynı davranışı sergilediler.
Model, hasara neden olan tipik enflamasyon tepkisi ile normal miktarlarda olduğunda hücrelere yapısal ve işlevsel destek sağlayan kolajenin ve ekstrasellüler matriksin (ECM) diğer bileşenlerinin devamlı üretimi de dahil olmak üzere fibrozisin bilinen biyolojik mekanizmalarını etkin biçimde tekrarladı. Tıpkı fibroziste olduğu gibi, ECM üreten hücre kümeleri – ya da fibroblastlar – 13 günlük deney süresinde büyüklükleri ve sertlikleri arttı.
Hücreler bir tür plasitisite korudu, bu da hücre tiplerini değiştirebilecekleri anlamına geliyor. Örneğin bir epitel (yüzey) hücre, mezankimal hücreye dönüşebilir, ki bu da kıkırdağa, kemiğe ve yağ hücreleri oluşturabilir. Önemli olan konu, böylelikle ilk kez bir fibrozis modeli ilerleyici fibrozisin ayırıcı özelliği olan plastisite yaratmayı başarabilmiş olması.
Bilim adamları sonrasında bu modeli yaklaşık 17.000 bileşiğin potansiyel antifibrotik etkisini görmek için taramak üzere kullandılar. 7 gün içinde, ekip bu küçük moleküllerin, hücrelerin fibrotik bir görünüm almasını engelleyip engelleyemeyeceğine ve hücrelerin tek, fibröz olmayan canlı bir hücre katmanına dönüşüp dönüşmeyeceğine baktı.
Doku onarım yollarını uyaran diğer molekülleri (agonistler) hedefleyerek, AA5 molekülü ilerleyici skarlaşmayı, hatta pulmoner ve oküler fibrozisin fare modellerinde ve idiyopatik pulmoner fibrozisli hastalardan alınan akciğer dokularında fibrozise bağlı hasarı geriye çevirmeyi başardı.
“Bu ilaç adayı ilerleyici skarlaşmayı, skar dokuyu parçalayarak durdurabilecek gibi duruyor. Bunu akciğer ve gözlerde fibrozisi olan hayvan modellerinde test ettik ve gördük ki her iki hastalığı da tedavi edebilecek potansiyeli var gibi duruyor.” dedi Gomperts.
Araştırmacılar, “Elimizdeki veriler, enflamasyon kaynaklı fibrozise, rezolüsyonun endojen agonistlerini hedefleyerek yaklaşmanın, ilerleyici fibrozisi tedavi etmede çekici bir strateji sunabileceğini öneriyor” diye yazdı.
#sklerodermagülüşümüçalma #sclerosmile #skleroderma #Scleroderma #SistemikSkleroz #systemicsclerosis #PulmonerHipertansiyon #pahssc #pulmonaryhypertension #görünmezengellilik
