PAHSSc, Nadir Hastalıklar Gününü Destekliyor
PAH’IN TARİHÇESİ -20.7- GÜNÜMÜZDE TÜRKİYE'DE AKCİĞER NAKLİ - 2024.11.24
PAH’ın Tarihçesi -20.7- Günümüzde Türkiye'de Akciğer Nakli
1998- 2024 Kasım, 21
Türkiye'nin akciğer nakli serüveni, 1998 yılından günümüze uzanan zorlu ve sabırla örülü bir tıbbi mücadele öyküsüdür. 2009 yılına kadar geçen on yılda, toplam 9 nakil denemesi yapılmış, bunlardan 5'i kalp-akciğer nakli olarak gerçekleştirilmiş, ancak kalıcı bir başarı sağlanamamıştır. 3
Dr. Cemal Asım Kutlu'nun 2009 yılında ilk akciğer nakli programını başlatmasıyla birlikte, Türk tıbbında yeni bir sayfa açılmıştır. Bu tarihten sonra, umut veren gelişmeler yaşanmaya başlamıştır.
İlginç bir şekilde, Sağlık Bakanlığı resmi istatistiklerinde 2011 yılını başlangıç noktası olarak kabul etmekte ve önceki yıllara ait verileri göz ardı etmektedir. Ancak her bir nakil, her bir can için verilen mücadele eşit derecede değerlidir. Her biri bir evlat, bir anne, bir baba, bir kardeş veya bir eştir.
Yıllar İtibarıyla Nakil İstatistikleri:
21 Kasım 2024 tarihi itibariyle Türkiye, 11 farklı Akciğer Nakli Merkezi'nde toplam 358 akciğer nakli gerçekleştirmiştir.
Kapanan Akciğer Nakli Merkezleri
- Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi
- İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi
- Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi
- Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi
- Gülhane Askeri Tıp Akademisi,
- Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi.
- Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
- Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi,
- İstanbul Bakırköy Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Faal olan Akciğer Nakli Merkezleri
- Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
- Ankara Ankara Bilkent Şehir Hastanesi
Biraz istatistiklere bakalım. Amerikan Sağlık Bakanlığı, istatistiklerini tüm şeffaflığıyla paylaştığı için, bu istatistikler temel alınmıştır.
1. Resim: Amerikan Ulusal Organ Bağışı ve Nakil Ağı (OPTN), Yaşa Göre Akciğer Nakli (LTx) İstatistikleri
2. Resim: Amerikan Ulusal Organ Bağışı ve Nakil Ağı (OPTN), Cinsiyete Göre Akciğer Nakli (LTx) İstatistikleri
3. Resim: Amerikan Ulusal Organ Bağışı ve Nakil Ağı (OPTN), Nedenlerine Göre Akciğer Nakli (LTx) İstatistikleri
4. Resim: Amerikan Ulusal Organ Bağışı ve Nakil Ağı (OPTN), Organ Bağışı Kriterlerine Göre Akciğer Nakli (LTx) İstatistikleri
5. Resim: ORGANKDS; Türkiye Doku ve Organ Bilgi Sistemi Kamuoyu Bilgilendirme Sayfası, Yıllara Göre Akciğer Nakli İstatistikleri
6. Resim: ORGANKDS; Türkiye Doku ve Organ Bilgi Sistemi Kamuoyu Bilgilendirme Sayfası, Yıllara Göre Akciğer Nakli Bekleyen Hastalar
7. Resim: ABD ve Türkiye'nin Akciğer Nakli İstatistikleri Karşılaştırması
T.C. Sağlık Bakanlığı, Amerikan Sağlık Bakanlığı gibi geniş kapsamlı istatistiksel verileri kamuoyu ile paylaşmamaktadır. Bu nedenle, araştırmacıların detaylı verilere ulaşması mümkün olmamaktadır. Bakanlık, daha fazla veri talep edildiğinde genellikle Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'na atıfta bulunarak gizlilik gerekçesiyle veri sağlayamayacağını belirtmektedir.
ABD ve Türkiye'nin akciğer nakli istatistiklerini doğru bir şekilde karşılaştırabilmek için, öncelikle verileri Türkiye’nin mevcut koşullarına uyarlanması gerekiyor. 5,6
Organ Bağışı Farklarının Düzeltmesi
Türkiye'de DCD (Kalp Ölümünden Organ Bağışı kabul edilmediği için bu veriyi istatistikerlden çıkarıp düzeltiyoruz. Yalnızca Beyin Ölümü (DBD) kriterli bağışlar göz önüne alınıp,
Teknoloji Eksikliği Düzeltmesi
Organ perfüzyonu, yani donör organların kan dolaşımı dışında (vücut dışında), özel bir sıvı ile beslenmesi ve oksijenlendirilmesi ile canlı tutularak organın nakil öncesi ömrünü uzatma fikri, 1930’larda Alexis Carrel (1873-1944) ve Charles Lindbergh tarafından geliştirildi. 2001 yılında İsveç Lund Üniversitesi'nde bu yöntem, ilk kez akciğerler için başarılı bir şekilde uygulandı. 2011’de Toronto ekibi, geliştirdikleri EVLP (Ex-vivo Akciğer Perfüzyonu, Ex-vivo Lung Perfusion) protokolü ile (ECD; Expanded Criteria Donor - Genişletilmiş Kriterlere Sahip Donör) donör havuzunu genişleterek daha çok vericinin akciğerlerinin başarıyla nakledilmesini sağladı. Böylece, normalde nakil için uygun olmayan akciğerler yeniden değerlendirilebilir hale geldi. EVLP, bağışlanan organların korunmasını ve kullanılabilirliğini artıran bir sistem olarak hızla dünyaya yayıldı. Güncel veriler, EVLP’nin organ kullanımını %20 oranında artırabildiğini göstermektedir. 7,8 Ancak bu teknoloj henüz Türkiye’de mevcut değil.
EVLP'nin, Amerikan akciğer nakli oranlarını en üst düzeyin üzerinde, yaklaşık %30 oranında artırdığını varsayarak, ülkemize acımasız değil de daha ılımlı ve iltimaslı bir yaklaşım benimseyelim. Bu varsayıma dayanarak verilerde gerekli düzenlemeleri yapalım.
Akciğer naklinde Amerikan istatistiklerinin Türkiye ile karşılaştırılması bize şu gerçekleri gösteriyor:
- Türkiye'de yılda ortalama 24 akciğer nakli yapılırken, aslında yılda 400 hastanın bu nakle ulaşması geretiği gösteriyor!
- Yılda sadece 24 akciğer nakli yapılması, ekiplerin büyük özveri ve çabalarıyla akciğer naklini hayatta tutmaya çalıştıklarını gösteriyor!
Sağlık Bakanlığımızın vatandaşları bilgilendirmek amacıyla paylaştığı istatistiklerden, Türkiye’de kaç hastanın akciğer nakli beklediğini kesin olarak bilemesek de, kaçının hayatta olduğu bilinmemekle birlikte akciğer nakil merkezlerindeki verilere dayanarak yaklaşık 200 hastanın akciğer nakli beklediğini tahmin edebiliyoruz.
- Bu veriler, henüz listeye alınmamış yaklaşık 200 hastanın daha olduğunu, yani listeye alınanların sayısı kadar daha hastanın bulunduğunu ve bu hastalara akciğer nakli şansı bile tanınmadan kaderlerine terk edildiklerini gösteriyor.
Değerli doktorlarımıza bir hatırlatma yapmak istiyoruz: Akciğer bekleme süreleri 5 yıla ulaşmışken, akciğer nakli kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığını değerlendirmenin yanı sıra, hastalarınızı son evreye gelmeden, organ bekleme süresini de göz önünde bulundurarak nakil merkezlerine yönlendirmeniz büyük önem taşımaktadır. Lütfen yönlendirme sürecinde hasta ve yakınlarını yalnız bırakmayınız. Aksi takdirde ne yapacaklarını bilemez hale geliyorlar. Nakil merkezi ile doğrudan görüşerek, hastanız hakkında bilgi paylaşımı yaparak süreci birlikte yönetmeniz çok daha doğru olacaktır.
- 14 yılda gerçekleştirilen toplam 339 akciğer nakli, yıllık ihtiyacı dahi karşılayamadığını gösteriyor!
- Her yıl hayatı kurtarılabilecek 400 hastadan 376’sının nakil olamadan hayatını kaybettiğini gösteriyor!
- Ülkemizde ‘vefaten’ organ bağışına beklenildiği kadar duyarlılık gösterilmediğini gösteriyor!
- Türkiye'de uygulanan organ bağış sisteminin, kadaverik organ bağışı bekleyen hastalar için yeterli çözüm üretemediğini gösteriyor! Bu nedenle, yetkililerden organ bağışında VARSAYIMIŞ ONAM SİSTEMİNİN ülkemizde de uygulanmasını talep ediyoruz.
- Eğer Türkiye’nin organ bağışı oranları Amerika’ya uyarlansaydı, 330 milyon nüfusa sahip ABD’de yılda 1.553 değil, yalnızca 94 akciğer nakli yapılabilirdi!
Özetle, yeterli organ bağışı ve imkanlar sağlandığında, yılda 400 akciğer nakline ihtiyaç duyan hastaya nakil yapılabileceği bir tabloda, bu veriler 14 yılda gerçekleştirilen toplam 339 akciğer nakliyle aslında ekiplerin büyük bir yalnızlık içerisinde nasıl büyük bir özveri ve çabayla süreci ayakta tutmaya çalıştıklarını acı bir şekilde ortaya koyuyor.
Türkiye'de Çocuklarda Akciğer Nakli Durumu
Sağlık Bakanlığı'nın paylaştığı istatistiklerde çocuk hastalara ait veri bulunmamaktadır. Bunun nedeni, ülkemizde çocuklara yönelik akciğer naklinin henüz gerçekleştirilmiyor olmasıdır. Bu tedaviye ihtiyaç duyan çocuk hastalar, maalesef kaderlerine terk ediliyorlar!
Ülkemizdeki ilgili bilimsel derneklerle yapılan görüşmelerde, çocuk hastalara yönelik akciğer naklinin öncelikli konuları arasında olmadığı belirtilmektedir. Dernekler, bu durumun temel gerekçesi olarak çocuklara yönelik kadaverik organ bağışının neredeyse olmamasını göstermektedir.
Yarın sizin veya sevdiklerinizin çocuğu da bu tedaviye ihtiyaç duyabilir. O gün çaresiz kalmamak için, bugünden harekete geçmeniz çocuklarımızın geleceğini koruyacaktır.
Çocuklarımız nefessiz kalmasın!
En Kahraman Rıza, Varsayılmış Rıza!
Daha fazla bilgi için lütfen linki tıklayınız
Gelecek Konu: PAH’ın Tarihçesi -21- Amerikan Ulusal PPH Kayıt Programı Başlatıldı
KAYNAKÇA:
- Pulmoner Arteriyel Hipertansiyonun Tarihçesi - Bölüm 2 (1891 - ) (pahssc.org.tr)
- Primary Pulmonary Hypertension - Volume 99 - Lewis J. Rubin, Stuart Rich
- (PDF) Yedikule Organ Nakli Merkezinin erken dönem akciğer nakli sonuçları: Üç yıllık deneyimimiz Early period lung transplantation results of Yedikule Organ Transplantation Center: our three-year experienceSIMS Deltec, Inc
- Akciğer Transplantasyonu Tarihçesi - Dr. Gül Dabak, Dr. Ömer Şenbaklavacı - ASYOD - Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi 2020; 8 (1): 7-19
- TTDISKDS KAMU - 21 Kasım 2024
- National data - OPTN - 21 Kasım 2024
- Ex Vivo Lung Perfusion: A Review of Current and Future Application in Lung Transplantation - PMC - 2022
- Ex vivo lung perfusion - PMC - 2021
Yazan: Kamil Hamidullah
Oluşturma Tarihi: Kamil Hamidullah / EKİM 2018
Önceki güncelleme:
Son güncelleme: Kamil Hamidullah / KASIM 2024
Önceki Konu: PAH’ın Tarihçesi -20.6- Taşçı, Türkiye'de İlk Kez PAH Hastasına Başarılı Akciğer Naklini Gerçekleştirdi
#PulmonerHipertansiyon #PAHSSc #PulmonaryHypertension #NadirHastalık #RareDisease #AkciğerNakli
