PAH’IN TARİHÇESİ -23.3- VİAGRA'NIN BEKLENMEDİK YOLCULUĞU: KARDİYOVASKÜLER ARAŞTIRMADAN CİNSEL SAĞLIK İLACI ÇIKTI - 2024.12.03

PAH’ın Tarihçesi -23.3- Viagra'nın Beklenmedik Yolculuğu: Kardiyovasküler Araştırmadan Cinsel Sağlık İlacı Çıktı 

1998  - Revatio => Viagra 

İnsanlık tarihi, tutkuların ve arzuların şekillendirdiği bir destandır. Aşk uğruna ordular dağılmış, krallıklar yıkılmış, tahtlar bir bakış veya dokunuş uğruna el değiştirmiştir. Dünyayı fetheden Sezar, Kleopatra'nın büyüleyici cazibesine yenilmiş; yenilmez Baltacı Mehmet Paşa, Rus Çariçesi Katerina'nın albenisine teslim olmuştur. Ancak her ilişki mutlu sona ulaşamamıştır; tıpkı güzeller güzeli Süyümbike'nin korkunç Korkunç İvan'a teslim olması gibi.

Böylesine güçlü duygular dünyayı sarsarken, nefes almakta güçlük çeken bir avuç nadir hastanın dramı kimin umurunda olabilir di ki?

Tabii ki sadece o hastaların hekimlerinin.

Nitrik oksitin kardiyovasküler sistemde bir sinyal molekülü olarak keşfi, Nobelle taçlanan büyük bir bilimsel başarıydı. Bu keşfin, kardiyovasküler hastalıklar için yeni tedavilere kapı açması beklenirken, ticari açıdan daha kazançlı bir pazar olarak cinsel sağlıkta kullanılmasına öncelik verilmesi derin bir hayal kırıklığı yarattı.

27 Mart 1998'de FDA, Pfizer'in geliştirdiği Viagra'yı cinsel sağlık tedavisi için onayladı. Ancak bu karar, Pulmoner Arteriyel Hipertansiyon (PAH) hastalarını yedi yıl daha nefessiz bırakacaktı. İşte o zor dönemde, umutsuzluğun doruğa çıktığı anlarda, doktorlar, sağlık çalışanları ve bürokratlar adeta bir can simidi gibi PAH hastalarına nefes olabilmek için Viagra temin etmeye çalıştılar.

Sildenafil etken maddesinin PAH tedavisindeki etkinliği bilinmesine  rağmen, dünya genelindeki sosyal sigorta kurumları, ilacın endikasyon dışı kullanımını gerekçe göstererek  ilacın bu amaçla kullanımını onaylamadı ve geri ödeme kapsamına almayı reddetti. Bunun üzerine Pfizer, bu durumu aşmak için sildenafilin farklı bir dozajda yeniden formüle edilmesi çalışmalarını başlattı ve ilacı Revatio adıyla piyasaya sürdü. 3 Haziran 2005'te FDA, Revatio'yu PAH tedavisi için resmi olarak onayladı. ^8,9

7 yıllık bir bekleyişin ardından Revatio, nitrik oksit (NO) yolağında geliştirilen ilk PAH ilacı olurken, FDA tarafından PAH tedavisinde onay alan 5. ilaç oldu. Türkiye'deki hastaların bu tedaviye erişebilmeleri için ise 10 yıl beklemeleri gerekti.

Türkiye'de PAH Tedavisi: Sildenafile Ulaşmak İçin Hasta Dayanışma Grubunun Mücadelesi

2000 yılı, Türkiye'de Pulmoner Arteriyel Hipertansiyon (PAH) mücadelesinde kritik bir dönüm noktasıydı. Sağlık sistemindeki büyük eşitsizlikler, PAH hastalarının tedaviye erişimde yaşadığı zorlukları derinleştiriyordu. O dönemde, sadece SSK’lı hastalar, yurtdışından gelen Epoprostenol tedavisini alabiliyorlardı. Diğer sağlık güvencesine sahip vatandaşlar için ise Türkiye'de PAH için tedavi seçeneği bulunmuyordu!

Pfizer İlaçları Ltd. Şti.'nin ürettiği Viagra, T.C. Sağlık Bakanlığı'ndan cinsel sağlık (erektil disfonksiyon) tedavisi için 22 Şubat 1999 tarihinde ruhsat aldı. Ancak Sildenafil, PAH tedavisinde önemli bir ajan olmasına rağmen, yalnızca erektil disfonksiyon tedavisi için onaylıydı ve bu nedenle PAH hastaları için erişilebilir değildi.

Pulmoner Hipertansiyon Hasta Dayanışma Grubu'nun (PHA-Turkey) mücadelesi, bu çaresiz durumu değiştirmek için büyük bir adım attı. Grup üyelerinden ikisi, PAH tedavisinin Türkiye’deki seyrini değiştirecek bir öncülük yaparak bu konuda önemli bir farkındalık yarattılar.

Dr. Ahmet Karabacak (1971-2001), kendisi de PAH hastası olan bir kardiyolog olarak, hastalık deneyimini bilimsel bir atılıma dönüştürerek PAH tedavisinde Sildenafil kullanımını başlatarak bir ilke imza attı. Bağlı olduğu sağlık sigortası, yurt dışı ilaçlarını kapsamadığı için mevcut tedavi seçenekleri sınırlıydı. Sildenafil, dünya çapında erektil fonksiyon bozukluğu için onaylanmış bir ilaçtı, ancak hiçbir sağlık sigortası bu ilacı ödeme kapsamına almıyordu. PAH, kronik bir hastalık olduğundan, hastaların sürekli tedaviye ihtiyaçları vardı; bu da ilaçların sürekli teminini gerektiriyordu. Ancak, ilaç yüksek maliyeti nedeniyle birçok hasta için erişilemezdi. İlaç numunesi bulamayan hastalar, kendi imkanlarıyla bu tedaviye ulaşmak zorundaydılar.

Ümit Atlı (1970-2020), aynı sağlık sigortasına bağlıydı ve PAH tedavisinin ödeme kapsamına alınması için hukuki bir mücadele başlattı. Türkiye’de PAH tedavisi için hukuki alanda öncülük yapan ilk hasta oldu ve başlattığı hak arayışı, toplumsal farkındalık yaratmaya yardımcı oldu. Bu hukukî mücadele, PAH hastalarına tedaviye erişim sağlanması için güçlü bir temel oluşturdu.

Toplumsal Destek ve Özveri: PAH hastaları, tedavi için ilaca ulaşma noktasında büyük zorluklarla karşılaştı. Ancak bu süreçte, kadın-erkek farkı gözetmeksizin birçok doktor, sağlık çalışanı, bürokrat ve hatta Pfizer şirketi PAH hastalarına destek oldu. İlaç resmi olarak ruhsatlanana kadar, hastalara Sildenafil temin etmek için çabaladılar. DSÖ'ye göre tedavi edilmediğinde PAH hastalarının ortalama sağ kalım süresi 2.8 yılken, Türkiye'de tedavi imkanının bulunmadığı bir dönemde, bu özverili destekler sayesinde hastaların hayatta kalması sağlandı.

Toplumsal Algılar ve Mobbing: 

PAH hastaları, yakınları ve bu zorlu süreçte onlara destek olanlar, Sildenafil (Viagra) ilacının cinsel sağlık sorunları için kullanılan bir ilaç olarak tanınması nedeniyle ciddi toplumsal önyargılarla karşılaştılar. Bu ilacın, hayati bir ihtiyaç olan nefes almak için kullanıldığını çoğu kişi anlayamıyordu ve bu durum iş yerlerinde, evlerde ve çevrelerinde yanlış anlaşılmalara yol açıyordu. Özellikle hastayla doğrudan yakınlıkları olmayan, ancak onlara destek olmak amacıyla Viagra temin etmeye çalışan bireyler, aileleriyle birlikte toplumun önyargılarından daha fazla etkilendiler. "Viagracı" olarak yaftalandılar ve "Eşini, babanı ya da anneni Viagra sorarken görmüşler" gibi söylemlerle karşılaştılar.

Örneğin, orta yaş üzeri erkek hastalar bu süreçte sık sık "Bu kadar Viagra'yı ne yapacaksın?" gibi rahatsız edici sorulara maruz kaldılar.

Onurlu bir yaşam savaşı verenler, toplumun yargılarıyla boğuşmak zorunda kaldılar. Tek istedikleri nefes alabilmekti. Her yaştan, her kesimden insanın ortak acısı: Hayata tutunma çabasının yargılanmasıydı.

Toplumun önüne cesaretle çıkan iki kahraman, Karabacak ve Atlı, sistemin katı duvarlarını yıkarak PAH hastalarına umut oldular.

Pfizer İlaçları Ltd. Şti. tarafından üretilen Revatio, T.C. Sağlık Bakanlığı'ndan PAH tedavisinde kullanılmak üzere 31 Aralık 2008 tarihinde ruhsat alarak 2009 yılında kullanıma sunulmuştur.

Not: Tedaviler hakkında daha fazla bilgi için tıklayınız. 

Gelecek Konu: PAH’ın Tarihçesi -24.1- Masaki (Bosentan'ın Babası), Endotelin'in Keşfi ve Endotel Disfonksiyonunun Tanımlanması - Masaki Grubu 

KAYNAKÇA:

1. Pulmoner Arteriyel Hipertansiyonun Tarihçesi - Bölüm 2 (1891 - ) (pahssc.org.tr)
2. Primary Pulmonary Hypertension - Volume 99 - Lewis J. Rubin, Stuart Rich
3. Nitrik Oksidin Kalp İşlevleri Üzerine Etkisi | Makale | Türkiye Klinikleri
4. Unraveling the mystery of nitric oxide: Nobel prize winners Robert Furchgott, Louis Ignarro, and Ferid Murad | The Ukrainian Biochemical Journal
5. Alfred Nobel - Wikipedia
6. Nitric oxide discovery Nobel Prize winners | European Heart Journal | Oxford Academic
7. El Nobel para el óxido nítrico. La injusta exclusión del Dr. Salvador Moncada - Revista Española de Cardiología - 1999
8. FDA - Viagra - 1998 - Orange Book: Approved Drug Products with Therapeutic Equivalence Evaluations
9. FDA - Revation - 2005 - Orange Book: Approved Drug Products with Therapeutic Equivalence Evaluations
10. FDA - Remodulin - 2002 - Orange Book: Approved Drug Products with Therapeutic Equivalence Evaluations
11. Türk İlaç Rehberi - REVATIO 20 mg 90 film kaplı tablet Kısa Ürün Bilgisi PDF Dosyası
12. Türk İlaç Rehberi - VIAGRA 25 mg 4 film tablet Kısa Ürün Bilgisi PDF Dosyası
13. 26532-ventavis-10-mcg-ml-nebulizator-icin-cozelti-kub.pdf
14. Türk İlaç Rehberi - ILOMEDIN 20 mcg/ml 5 ampül Kısa Ürün Bilgisi PDF Dosyası

Yazan: Kamil Hamidullah
Oluşturma Tarihi: Kamil Hamidullah / EKİM 2018
Önceki güncelleme: 
Son güncelleme: Kamil Hamidullah / ARALIK 2024

Önceki Konu: PAH’ın Tarihçesi -23.2- Dinamitten Nefese, PAH Tedavisinde Nitrik Oksit (NO) Yolağı - 2024.12.03

#PulmonerHipertansiyon #PAHSSc #PulmonaryHypertension #NadirHastalık #RareDisease