PAH’IN TARİHÇESİ -26.1- FEN-PHEN ZAYIFLAMA (DİYET) HAPINA BAĞLI İKİNCİ PAH SALGINI - DPAH - İLACA BAĞLI PAH (DRUG-INDUCED PAH)

PAH’ın Tarihçesi -26.1- Fen-Phen Zayıflama (Diyet) Hapına Bağlı İkinci PAH Salgını - DPAH - İlaca Bağlı PAH (Drug-Induced PAH)
 

1990'lar

• 1900'lü yılların başında Brezilya'daki And Dağları'nda madenciler arasında görülen, yüksek rakıma bağlı Ayerza hastalığına ilişkin salgın raporları,
• 1930'lu yıllarda Mısır'da yaşanan şistozomiyazise bağlı Ayerza hastalığı salgını
• 1965-1972 yıllarında zayıflama ilacı Aminerex kullanımına bağlı PPH Pandemisi (genel Salgını)
• 1973 yılında Biguanidinler, bir biguanid olan fenformin ile tedavi sırasında pulmoner hipertansiyon gelişen 2 hasta rapor edilmiştir. İlacın kesilmesini pulmoner hipertansiyonun kademeli olarak azalması izlemiştir. Fenformin laktik asidoza neden olduğu için genel olarak kullanılmamaktadır. ⁸²
• 1981 yılında İspanya'da Toksit Kolza (Kanola, (rapeseed oil)) Yağı kullanımına Bağlı PPH salgını. Toksik Yağ Sendromu
• 1989 sonlarında New Mexico'da, toksik yağ sendromunu andıran Eozinofili-Miyalji Sendromu (EMS) salgını meydana geldi. 1990 başlarında, bu sendrom 1269 vaka olarak Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne rapor edildi ve çoğunlukla İspanyol olmayan beyaz kadınları etkiledi. EMS, skleroderma benzeri cilt semptomları, kas ve eklem ağrıları, eozinofili, pulmoner hipertansiyon ve akciğer infiltrasyonları ile karakterizeydi. Pulmoner hipertansiyon prevalansının sendromlu bireylerde %5 ile %7 arasında olduğu tahmin ediliyordu, bu da normalde milyonda bir görülen pulmoner hipertansiyon vakalarının oranını 50.000'e çıkardı. Bu sendromun nedeni, L-triptofan içindeki bir safsızlık ve bu aminoasidin tek bir üreticiden kaynaklanmasıydı. EMS'nin kökeni, eozinofillerin aktivasyonu ve bunların ana protein ile türev ürünlerinin hücre dışı alana salınması olarak belirlendi. Genetik yatkınlık da muhtemel bir faktör olarak kabul edildi. L-triptofan, gıda takviyesi ve depresyon ile uyku düzensizliği tedavisinde kullanılan bir aminoasittir ve bu ilişkili sendrom 2005 yılına kadar etkili olmuş ve sonrasında yasaklanmıştır. ^82,128 

Ve PAH'ın büyükbabası Fishman'ın deyimiyle, ağız yoluyla alınan bir ajan yine primer pulmoner hipertansiyona neden olmuştu ve bu salgın göz göre göre geldi. 1973 yılındaki ilk salgında bilim camiası, ağız yoluyla alınan bir ajanın PAH'a neden olabileceğinden habersizdi; ancak 1990'lardaki salgında durum böyle değildi. Üstelik, farklı ülkelerden doktorlar bu riski birçok bilimsel alanda yayımlamalarına ve rapor etmelerine rağmen...

 

1980'ler ve 1990'larda Avrupa literatüründe fenfluraminin neden olduğu pulmoner hipertansiyon vakalarına ilişkin izole raporlar görülmeye başladı. 1993 yılında Francois Breno (1955-1996) ve ekibi, epidemiyolojik bir araştırma sonucunda, özellikle fenfluraminin de dahil olduğu iştah kesici ilaçların kullanımının pulmoner hipertansiyon sıklığını artırdığını ortaya koydu. O dönemde fenfluramin, FDA tarafından kısa süreli kullanım için onaylanmıştı. ⁸²

Fenfluramin, ticari adıyla Pondimin; türevi olan dexfenfluramin ise Redux ticari adıyla reçetelendiriliyordu.

Fenfluraminin d-izomeri olan deksfenfluramin (dexfenfluramine), özellikle yüksek dozda ve üç aydan fazla süreyle kullanıldığında pulmoner hipertansiyon riskini artırabilir. Bu ilaçlar, serotonin'in damar daraltıcı etkisi veya pulmoner vasküler düz kas hücrelerinin depolarizasyonunu değiştirerek pulmoner hipertansiyona neden olabilir. ¹²⁸ Serotonin, güçlü bir pulmoner damar büzücüdür ve trombosit kaynaklı büyüme faktörü ile etkileşime girerek damar düz kas hücrelerinin hızlıca çoğalmasını uyarır. Bu durum, damar yapısının kalınlaşmasına, kan akışının azalmasına ve damarın sertleşmesine neden olur. ⁸²

1996 yılında Fransa, Belçika, İngiltere ve Hollanda'dan 35 merkezle yürütülen "Uluslararası Primer Pulmoner Hipertansiyon Çalışması, The International Primary Pulmonary Hypertension Study (IPPHS) ", 1992-1994 arasında sağ kalp kateterizasyonuyla primer pulmoner hipertansiyon teşhisi alan hastaları inceledi. Çalışma, bu nadir hastalığın normal yıllık insidansının 500.000'de 1 olduğunu, ancak anoreksik ilaçları üç aydan fazla kullanan obez bireylerde bu riskin 30 kat arttığını ortaya koydu. Özellikle uzun süreli kullanım durumunda bu ilaçların dikkatlice izlenmesi gerektiği vurgulandı. ^134,135

Ancak, iştah kesici ilaçların zararlı etkileri konusunda herkes aynı endişeyi taşımıyordu. Raporun yer aldığı aynı derginin o sayısındaki bir editöryalde, "Deksfenfluramin kullanımıyla ilişkili pulmoner hipertansiyon riskinin düşük olduğu ve ilacın uygun şekilde kullanıldığında obezite tedavisindeki faydaların ağır bastığı" sonucuna varıldı. ⁸²

IPPHS raporunun yaklaşık 2 ay öncesinde, 29 Nisan 1996'da, FDA deksfenfluramini ABD'de kullanım için onayladı. Onay süreci kolay olmadı; onay oyu 6'ya 5 gibi çok yakın idi. Onaydan sonra, ilaç etiketlemesi ve hasta seçimine dikkat edilmesi konusunda oy birliğiyle ilave önlemler istendi. ⁸²

Dexfenfluramin (Redux), d-izomeri olarak Haziran 1996'da piyasaya sürüldü ve ilk beş ayda 1,2 milyon reçeteye ulaştı. Üretici, ilacın uzun süreli kullanımının etkileri ve diğer serotonin salıcılarla etkileşimleri konusunda uyarılar yapsa da bu uyarılar dikkate alınmadı. İlacın bir yıl veya daha uzun süre kullanımına dair veri eksikti. Reklamların abartılı vaatleri arasında, ilacın sürekli kullanımının sadece %10'luk bir kilo kaybı sağladığı gerçeği göz ardı edildi. ⁸²

Gelecek Konu: PAH’ın Tarihçesi -19.11- Higenbottam, PAH Tedavisinde Epoprostenolü İlk Kez Uygulayarak Dünyada İlk PAH Spesifik Tedaviyi Başlattı 

KAYNAKÇA:

1. Pulmoner Arteriyel Hipertansiyonun Tarihçesi - Bölüm 2 (1891 - ) (pahssc.org.tr)
2. Primary Pulmonary Hypertension - Volume 99 - Lewis J. Rubin, Stuart Rich
3. Angioplasty - Wikipedia
4. Charles Dotter and the fiftieth anniversary of endovascular surgery - 2015
5. Percutaneous Balloon Valvuloplasty: A New Method for Treating Congenital Pulmonary-Valve Stenosis | New England Journal of Medicine - 1982
6. Balloon angioplasty in the treatment of pulmonary hypertension caused by pulmonary embolism - 1988 - PubMed
7. Balloon Pulmonary Angioplasty for Treatment of Chronic Thromboembolic Pulmonary Hypertension - 2001
8. Refined Balloon Pulmonary Angioplasty for Inoperable Patients with Chronic Thromboembolic Pulmonary Hypertension | Circulation: Cardiovascular Interventions - 2012
9. Balloon Pulmonary Angioplasty: A Treatment Option for Inoperable Patients with Chronic Thromboembolic Pulmonary Hypertension - 2015 - PMC
10. ERS-Pulmoner-Hipertansiyon-Tani-ve-Tedavi-Kilavuzu-2015.pdf
11. Balloon Pulmonary Angioplasty: State of the Art - 2020
12. Balloon pulmonary angioplasty - Wikipedia
13. TKD 2019 Hiromi Matsubara MD. CV
14. Chronic thromboembolic pulmonary hypertension | European Respiratory Society
15. PH Gündem - 6. Dünya Pulmoner Hipertansiyon Sempozyumu (6. WSPH) (Dr. Ümit Yaşar Sinan, Dr. Murat Meriç Dr. Deniz Kaptan Özen) (tkd.org.tr)
16. 2022 ESC/ERS Guidelines for the diagnosis and treatment of pulmonary hypertension | European Respiratory Society

Yazan: Kamil Hamidullah
Oluşturma Tarihi: Kamil Hamidullah / EKİM 2018
Önceki güncelleme: 
Son güncelleme: Kamil Hamidullah / ARALIK 2024

Önceki Konu: PAH’ın Tarihçesi -25- Voorburg Önerdi, Feinstein Doğruladı - Cerrahi Tedavi Seçeneği Olmayan KTEPH Hastalarına Balon Pulmoner Anjiyoplasti (BPA) Çözümü

#PulmonerHipertansiyon #PAHSSc #PulmonaryHypertension #NadirHastalık #RareDisease