PAH’IN TARİHÇESİ -31- MORSE, AİLESEL PRİMER PULMONER HİPERTANSİYONA (FPPH) SEBEP OLAN GENİ KEŞFETTİ - 2025.01.12

PAH’ın Tarihçesi -31- Morse, Ailesel Primer Pulmoner Hipertansiyona (FPPH) sebep olan geni keşfetti

2000 - Dr. Jane H. Morse (vefat 2008)

Dr. Jane H. Morse, araştırmalarına gönüllü katılan PAH hastalarına sevgiyle, "Ben sizin vampirinizim ve vampiriniz kanınızı istiyor!" diyerek sıcak bir bağ kurar ve onları gülümsetirdi. Pulmoner arteriyel hipertansiyon (PAH) üzerine yaptığı çığır açıcı çalışmalar, onu bu alandaki bilimsel gelişmelerin öncüsü haline getirdi.

Kariyerindeki en önemli dönüm noktası, ailesel primer pulmoner hipertansiyona yol açan BMPR2 genindeki mutasyonu keşfetmesiydi.

1996 yılında emekli olan Dr. Morse, emekliliğinden birkaç yıl önce aileleri incelemeye başlamış ve 2000 yılında, Vanderbilt Üniversitesi ile iş birliği içinde primer pulmoner hipertansiyon hastalarının yarısından fazlasında BMPR2 geninde mutasyon bulunduğunu keşfetmiştir. Ayrıca, BMPR2 mutasyonu taşımayan hastalarda yeni genler bulmak için araştırmalarını sürdürmüştür. Fenfluramin adlı diyet hapının neden olduğu pulmoner hipertansiyon vakalarında genetik anormallikleri ilk kez tanımlayan kişi de Dr. Morse olmuştur.

Dr. Morse, meslektaşlarının yardımıyla ailesel primer PAH geninin kromozom lokusunu 2q33'e yerleştirerek kalıtsal PAH'ın kritik bir genetik belirleyicisini doğrulamıştır. 

PAH’ın Genetik Temelleri ve BMPR2 Mutasyonları

Primer pulmoner arteriyel hipertansiyon (PAH) hastalarının patogenezi tam olarak bilinmemektedir. Dr. Morse'un çalışmaları, PAH’a neden olan genleri ve bu genlerin hastalığın patofizyolojisine nasıl katkıda bulunduğunu belirlemeye odaklanmıştır. Otozomal dominant kalıtımla geçen ailesel primer pulmoner hipertansiyon (FPPH) formunda, 2q32-33 kromozomunda bulunan PPH1 geni tanımlanmıştır. Araştırmalar, FPPH ailelerinin %43'ünde ve sporadik PAH vakalarının %26'sında kemik morfogenetik protein reseptör 2 (BMPR2) genindeki mutasyonların hastalığa neden olduğunu göstermiştir.

BMPR2 ve PAH İlişkisi

BMPR2 mutasyonları, fenfluraminin tetiklediği PAH vakalarının %9'unda bulunurken, HIV enfeksiyonu veya skleroderma ile ilişkili PAH vakalarında görülmemiştir. BMPR2 mutasyonlarının çocuk ve yetişkin PAH kohortlarında, doğuştan geniş pulmoner-sistemik şantları olan ve sporadik PAH vakalarında araştırılması gerekmektedir.

Dr. Morse'un çalışmaları sayesinde, PAH patogenezinin anlaşılması için BMP/TGF-B sinyal yolağının yeni araştırmalar için odak noktası haline gelmesi sağlanmıştır. Yeni hedefler arasında, BMPR2 mutasyonlarının hastalığa nasıl neden olduğu mekanizmasını araştırmak, BMPR2 mutasyonu olmayan FPPH vakalarının %50'sine neden olan genetik mutasyonları bulmak ve BMPR2 mutasyonlarının penetransını değiştiren DNA varyasyonlarını tanımlamak yer almaktadır.

Araştırmaların Geleceği ve Tedavi Olanakları

Dr. Morse'un geniş klinik materyali, BMPR2 mutasyonlarının fonksiyonel önemini aydınlatmaya, BMPR2 değerlendirmesi için in vitro bir yöntem sağlamaya ve hastalık penetransı için gerekli ek risk faktörleri ve genleri tanımlamaya yardımcı olacaktır. FPPH, sporadik vakalar ve HHT ailelerinin uzun süreli izlenmesi, hastalığın doğal seyri hakkında bilgi verebilir. Bu sonuçlar, terapötik müdahaleler için yeni yollar tanımlayabilir ve potansiyel olarak ilaç testleri için in vitro modeller sağlayabilir.

Dr. Jane H. Morse'un çalışmaları, PAH hastalarının genetik temellerini anlamada büyük bir ilerleme kaydetmiştir. Onun katkıları, hastaların tanı ve tedavi süreçlerini geliştirmeye devam etmektedir. ^3,4,5,6

Gelecek Konu: PAH’ın Tarihçesi -28.1- İdealist Hekimler ve Uluslararası Dayanışma ile Türkiye'de PAH Merkezlerinin Doğuşu 

KAYNAKÇA:

1. Pulmoner Arteriyel Hipertansiyonun Tarihçesi - Bölüm 2 (1891 - ) (pahssc.org.tr)
2. Primary Pulmonary Hypertension - Volume 99 - Lewis J. Rubin, Stuart Rich
3. Genetic Aspects of Pulmonary Hypertension - Jane Morse
4. Obituary - Jane Morse
5. Ailesel Pulmoner Arteriyel Hipertansiyon Geninin Keşfi (BMPR2 Mutasyonu) - 2000 - Dr. Jane H. Morse
6. Genetic aspect of pulmonary arterial hypertension

Yazan: Kamil Hamidullah
Oluşturma Tarihi: Kamil Hamidullah / EKİM 2018
Önceki güncelleme: 
Son güncelleme: Kamil Hamidullah / OCAK 2025

Önceki Konu: PAH’ın Tarihçesi -30- PHA-Turkey'den 1000 Posta Kampanyası: Türkiye'nin İlk PAH Farkındalık Girişimi

#PulmonerHipertansiyon #PAHSSc #PulmonaryHypertension #NadirHastalık #RareDisease