AKCİĞER NAKLİNİN TARİHÇESİ -1.2- GANEŞA - KAFA NAKLİ - 2025.02.26

Akciğer Naklinin Tarihçesi -1.2- Ganeşa - Kafa Nakli

Hinduizm (M.Ö. 3000-2000)

Hinduizm'in en tanınmış ve saygı duyulan tanrılarından biri olan Ganeşa, fil başlı ve insan vücutlu bir tanrıdır. "Ganeşa" adı, Sanskritçe'de "gana" (Şiva'nın hizmetkarları) ve "isha" (efendi) kelimelerinin birleşiminden türemiştir. Bu isim, "Ganaların Efendisi" anlamına gelir ve Ganeşa'nın Şiva'nın hizmetkarlarının lideri olduğunu simgeler. Ganeşa, bilgelik, başarı ve engelleri aşma tanrısı olarak kabul edilir. Hindu kültüründe, her yeni başlangıçta ve önemli işlerde Ganeşa'ya dua edilir, çünkü o, engelleri kaldıran ve yol gösteren bir tanrıdır.

Efsaneye göre, Tanrı Şiva'nın (yıkım tanrısı) eşi Tanrıça Parvati (yaratıcı tanrıça), kilden yaptığı tombul bir çocuk heykeline hayat vererek onu oğlu olarak kabul etti ve ona Ganeşa (Vinayak ile eş anlamlı) adını verdiler. Bir gün, Parvati banyo yaparken, Ganeşa'yı evin kapısında bekçi olarak bıraktı. Tam bu sırada Tanrı Şiva eve döndü, ancak Ganeşa onu tanımadığı için içeri almadı. Bu duruma öfkelenen Şiva, Ganeşa ile girdiği kavgada kılıcını çekip onun kafasını kesti.

Parvati, oğlunun öldüğünü görünce derin bir acıya kapıldı ve öfkeyle evreni yok etmekle tehdit etti. Şiva'dan Ganeşa'yı yeniden hayata döndürmesini istedi. Şiva pişman oldu ve öğrencilerine, karşılaştıkları ilk kuzeye bakan canlının kafasını getirmelerini emretti. Öğrencileri bir filin kafasını getirdiler. Şiva, Ganeşa'nın bedenine bu kafayı naklederek onu yeniden hayata döndürdü. ¹⁷⁴ Böylece Ganeşa, fil başlı tanrı olarak doğdu ve Hindu mitolojisinde önemli bir yer edindi.

Bu hikaye, MS 4-5. yüzyıllarda yazılan Purana (Kadim Hikayeler) metinlerinde (özellikle Shiv Puran'da) detaylandırılmıştır. Ganeşa'nın fil kafasıyla yeniden canlandırılması, mitolojik bir organ nakli örneği olarak kabul edilebilir. Bu nedenle Şiva'ya, "organ naklinin tanrısı" demek mitolojik bir yorum olarak doğru kabul edilebilir.

Şiva, Hinduizm'in en önemli tanrılarından biridir. "Yok edici" veya "dönüştürücü" olarak bilinen Şiva, aynı zamanda yeniden doğuşun ve meditasyonun tanrısıdır. Hindu inancında, Brahma (yaratıcı), Vişnu (koruyucu) ve Şiva (yok edici) üçlemesi (Trimurti) evrenin döngüsünü temsil eder. Şiva, genellikle meditasyon halinde, üçüncü gözü açık ve boynunda bir kobra ile tasvir edilir. Ayrıca, dans eden Şiva (Nataraja) formu, evrenin ritmini ve enerjisini simgeler.

İndus Nehri, Asya'nın en önemli su yollarından biridir. Himalayalar'ın ötesinden doğan bu nehir, 3.180 km uzunluğuyla Tibet, Keşmir ve Pakistan'dan geçerek Arap Denizi'ne ulaşır. Tarih boyunca birçok medeniyete hayat veren İndus Nehri, özellikle M.Ö. 3. binyılda yükselen İndus Vadisi Uygarlığı'nın kalbi olmuştur. Bu uygarlık, tarım, ticaret ve şehir planlaması alanlarında döneminin en ileri toplumlarından biriydi.

İndus Nehri, Sanskritçe'de "Sindhu" olarak adlandırılır. Persler, s > h ses değişimi nedeniyle bu nehrin çevresinde yaşayan insanlara "Hindu" adını vermiştir. Hindistan'daki dini ve kültürel gelenekleri Batılı bir perspektifle açıklamak amacıyla Doğu Hindistan Şirketi'nin başkanı Charles Grant (1746-1823), 1787 yılında yazdığı bir metinde 'Hinduizm' terimini kullanmıştır. Hindular ise kendi inanç sistemlerini genellikle "Sanatana Dharma" (Ezeli-Ebedi Düzen) veya "Vaidika Dharma" (Vedik Düzen) gibi terimlerle ifade etmişlerdir.

İndus Vadisi Uygarlığı, M.Ö. 3300'den M.Ö. 1300'e kadar varlığını sürdüren bir Tunç Çağı uygarlığıydı ve Hinduizm'in kökleri de bu döneme dayanır. Ancak "Hinduizm" terimi yalnızca bir dini değil, aynı zamanda İndus Nehri çevresindeki toplulukların yaşam tarzını, geleneklerini ve kültürel mirasını da ifade eder. Tek bir inanç sisteminden ziyade, farklı ritüeller, felsefi düşünceler ve geleneklerin bir sentezidir. Bu açıdan İndus Nehri, Hinduizm’in tarihsel gelişimini şekillendiren önemli bir coğrafi unsur olarak kabul edilir.

Ganeşa'nın adı, mitolojide yalnızca insanlık tarihindeki ilk organ nakli ve ksenotransplantasyon örneğiyle değil, aynı zamanda popüler kültürde ilk "Yıldız Savaşları" anlatısı olarak kabul edilen Mahabharata destanıyla da tarihe geçmiştir. Destan, Krishna-Dwaipayan Vyasa (Ved Vyasa olarak da bilinir) tarafından dikte edilmiş ve Ganeşa tarafından yazıya geçirilmiştir. Ganeşa'nın bu rolü, onun bilgelik ve yazı tanrısı olarak kabul edilmesini sağlamıştır. Ancak bazı bilim insanları, Ganeşa'nın destana sonradan eklendiğini ve popülerliği nedeniyle bu hikayeye dahil edildiğini iddia eder.

Mahabharata, 100.000'den fazla ayetle dünyanın en uzun destan şiiridir ve genellikle MÖ 4. yüzyılda veya daha önce yazıldığı düşünülmektedir. Destan, Bharata halkının büyük savaşını anlatır.  "Bharata", Hindistan'ın eski adıdır, "Maha" ise "büyük" anlamına gelir. Destanın ana hikayesi, Pandavalar ve Kauravalar arasındaki taht kavgası etrafında döner. Hint geleneğine göre, bu savaş MÖ 18 Şubat 3102'de gerçekleşmiştir ve bu tarih, Hint kültüründe yaygın olarak kabul görür.

Mahabharata destanı, özellikle dünya dışı zeki varlıkların varlığını savunanlar tarafından, insanlar ile uzaylılar arasında geçen bir savaşı anlattığı şeklinde yorumlanır. Bu yoruma göre, destandaki savaş, insanlık ile dünya dışı medeniyetler arasında yaşanan bir çatışmayı temsil eder. Destanda anlatılan gelişmiş silahlar, uçan araçlar (Vimana) ve karmaşık stratejiler, modern bilim kurgu öğelerine benzer unsurlar olarak görülür. Kimi yorumcular, bu anlatılanların bir nükleer savaşı andırdığını düşünmektedir. Bu nedenle, Mahabharata'nın sadece mitolojik bir anlatı değil, aynı zamanda bilim kurgunun ilk örneklerinden biri olduğu iddia edilir.

Ganesh Chaturthi: Tanrı Ganesha'nın Doğum Günü ve Mitolojik İlk Ksenotransplantasyonun Yıldönümü

Ganeşa Chaturthi, Hinduizm'in en büyük festivallerinden biridir ve dünya çapında kutlanır. Her yıl, 20 Ağustos ile 15 Eylül arasında bir tarihe denk gelen bu festival, Hindistan'ın dört bir yanında büyük bir coşkuyla kutlanır. Kutlamalar genellikle 2 ila 10 gün sürer ve bu süre boyunca ülke adeta bir bayram havasına bürünür. "Chaturthi", Sanskritçe'de "dördüncü gün" anlamına gelir ve Hindu takvimine göre Bhadrapada ayının dördüncü gününde başlar. Bu tarih, genellikle Ağustos sonu veya Eylül başına denk gelir. Festival, Tanrı Ganeşa'nın doğumunu kutlamak amacıyla düzenlenir. Ganeşa, Hindu mitolojisinde bilgelik, başarı ve engelleri kaldırma tanrısı olarak bilinir.

Festival boyunca, Ganeşa'nın kil heykelleri yapılır ve evlerde, sokaklarda veya özel olarak hazırlanan pandallarda (geçici tapınaklar) sergilenir. Bu heykeller, küçük ve mütevazı olanlardan devasa boyutlara kadar çeşitlilik gösterir. Heykellerin yanında genellikle Ganeşa'nın bineği olan bir fare figürü de bulunur. Fare, Ganeşa'nın bineği olarak bilinir ve bu, onun alçakgönüllülüğünü, her yere ulaşabilme yeteneğini ve engelleri aşma gücünü simgeler. Her gün, heykelin önünde puja (dua ve ibadet) yapılır. Bu ibadetlerde, Ganeşa'ya şekerlemeler, meyveler ve çiçekler sunulur. Ayrıca, ilahiler söylenir ve dualar edilir.

Ganeşa heykelleri, sadece bir sanat eseri değil, aynı zamanda derin bir sembolizmi de içerir. Örneğin, fil kafası bilgelik ve anlayışı temsil eder. Büyük kulaklar, iyi bir dinleyici olduğunu ve herkesi duyduğunu simgeler. Kırık diş, kusurları kabul etmeyi ve onlarla yaşamayı öğretir. Fare ise alçakgönüllülüğü ve her engeli aşma yeteneğini temsil eder.

Festivalin son günü, Ganeşa heykelleri büyük bir törenle suya bırakılır. Buna Visarjan denir. Bu ritüel, Ganeşa'nın evrene dönüşünü ve insanların onunla vedalaşmasını simgeler. Aynı zamanda, doğanın döngüsüne saygıyı da ifade eder. Ganeşa Chaturthi, sadece dini bir kutlama değil, aynı zamanda toplumsal birliği ve kültürel mirası da vurgular. İnsanlar, bu festival sırasında bir araya gelir, birlikte dua eder ve bayramın keyfini çıkarır. Ayrıca, Ganeşa'nın engelleri kaldıran ve başarıyı getiren tanrı olması, insanlara umut ve motivasyon verir.

Gelecek Konu: Akciğer Naklinin Tarihçesi -1.3- Vezir İmhotep - Deri Grefti 

KAYNAKÇA:

1. PAHSSc - Türkiye'de Akciğer Naklinin Tarihçesi
2. Mythical transplants: Stories of Selfless Sacrifice — NephJC - 2021
3. Ganesha And The Origin Of Organ Transplants
4. What is Hinduism, a religion or a way of life ?
5. Hinduizm - Vikipedi
6. Hinduizm | Hinduizm’in Tarihçesi - Fikir.Gen.Tr
7. Dinler Tarihi - Hinduizm’de İnanç Ritüeller Semboller ve Kutsal Mekânlar Sf.85.pdf
8. HİNDUİZM (SANATANA DHARMA)
9. Ganesha - Wikipedia
10. Charles Grant (British East India Company) - Wikipedia
11. Lord Ganesha - God of Transplant Surgery
12. Onedio - 10 Bin Yıl Önce Yaşanan Bir Nükleer Savaş ve Uçan Garip Cisimlerin Gizemi
13. Indus River - Wikipedia
14. A Brief History of Xenotransplantation - The Annals of Thoracic Surgery - 2022
15. Xenotransplantation on Mount Kalilash - Hektoen International - 2023
16. Mahabharata - World History Encyclopedia
17. History of xenotransplantation - Deschamps - 2005 - Xenotransplantation - Wiley Online Library
18. Evolution of Xenotransplantation as an Alternative to Shortage of Donors in Heart Transplantation - PMC - 2022
19. Parvati - New World Encyclopedia

Yazan: Kamil Hamidullah / KASIM 2023
Önceki güncelleme: OCAK 2025
Son güncelleme: Kamil Hamidullah / ŞUBAT 2025

Önceki Konu: Akciğer Naklinin Tarihçesi -1.1- Lamassu 

#AkciğerNakli #PAHSSc #LungTransplant #OrganBağışı #OrganNakli #OrganDonation #Ganeşa #Ganesha #LTx