AKCİĞER NAKLİNİN TARİHÇESİ -2.10- MACEWEN - BAŞARILI İLK CANLI DONÖRDEN ALLOGREFT KEMİK NAKLİ - 2025.03.14

Akciğer Naklinin Tarihçesi -2.10- Macewen - Başarılı İlk Canlı Donörden Allogreft Kemik Nakli

William Macewen (1848 -1924)

19.yüzyılın sonlarında, İskoç cerrah William Macewen, modern kemik nakli cerrahisinin temellerini atan çığır açıcı bir operasyon gerçekleştirdi. Bu operasyon, kemik kaybı yaşayan bir hastaya başka bir bireyden alınan kemik dokusunun başarılı bir şekilde nakledilmesini içeren ilk girişimlerden biriydi. Macewen'in bu başarısı, ortopedik, travmatolojik ve rekonstrüktif cerrahinin temel yaklaşımlarını şekillendirerek, kemik greftleme ve organ doku nakli alanlarında önemli bir dönüm noktası oluşturdu.

1879 yılında, Macewen, 3 yaşındaki adaşı William Connell üzerinde tıp tarihine geçen ilk klinik kemik allogrefti operasyonunu gerçekleştirdi. Operasyon, canlı bir donörden alınan kemikle yapıldı. Küçük hastanın üst kol kemiği (humerus) büyük ölçüde nekroz (doku ölümü) nedeniyle zarar görmüştü.

17 Temmuz 1878'de Glasgow Kraliyet Hastanesi'ne getirildiğinde, çocuğun sağ üst kolu omuzdan dirseğe kadar şişmiş ve içi irinle doluydu. Kolun ortasında, iltihap boşaltılmış iki yara izi bulunuyordu. Yapılan muayene sonucunda, humerus kemiğinin büyük bölümünün öldüğü ve hasarın dirsek eklemine kadar uzandığı belirlendi. Doktorlar, kemiğin yaklaşık dört ila altı hafta önce tahrip olduğunu düşündüler.

Hastanın durumu stabilize edildikten sonra, 7 Ağustos 1878'de nekrotik (ölü) kemik dokusu ccerrahi müdahale ile çıkarıldı. Operasyon sonrası humerus kemiğinin üçte ikisinden fazlası eksik kaldı. Bu durum, çocuğun kolunun fonksiyonel olarak kullanılamayacağı anlamına geliyordu. 1 Kasım 1878’de yaralar tamamen iyileşti ve 23 Kasım 1878’de hasta taburcu edildi.

William Connell ilk ameliyatından bir yıl üç ay sonra, kontrol için 7 Kasım 1879'da hastaneye yatırıldı. Yapılan muayenede, humerus kemiğinin gelişmediği ve çıkarılan kemik bölgesinde yaklaşık 5 cm’lik bir boşluk olduğu belirlendi. Bu boşluğu dolduracak bir cihaz geliştirilmesi mümkündü; ancak, hastanın büyüme süreci devam ettiği için böyle bir cihazın sık sık yenilenmesi gerekecekti. Hastanın sosyal ve ekonomik durumu düşünüldüğünde, bu çözüm hem maliyetli hem de pratik değildi. Ollier’in 1867'de kemik naklinin mümkün olduğunu ortaya koymasından ilham alan Macewen, bu boşluğu kemik nakliyle doldurmaya karar verdi.

O dönemde, Macewen’in hastanesinde raşitizm (kemik zayıflığı) nedeniyle tibia (kaval kemiği) eğriliği olan birçok hasta tedavi görüyordu. Bu hastalardan alınan kemik parçaları, nakil için uygun bir kaynak sağlıyordu. 9 Kasım 1879'da, Macewen, 6 yaşındaki bir raşitizm hastasından alınan tibia kemiğini kullanarak William’ın humerus kemiğini onarmaya karar verdi. Donörden alınan kemik, kama şeklinde (bir ucu ince, diğer ucu geniş olacak şekilde) kesilerek üç küçük parçaya ayrıldı. Bu parçalar, hastanın kolundaki kemik eksikliğini tamamlamak için kullanılacaktı.

Operasyon sırasında, Macewen öncelikle hastanın kolunda bir oluk oluşturdu. Bu oluk, nakledilecek kemik parçalarının yerleştirilmesi için hazırlandı. Donörden alınan kemik parçaları, antiseptik koşullar altında hızla kesildi ve hastanın kolundaki oluğa yerleştirildi. Tüm işlem yaklaşık 2-3 dakika sürdü. Kemik parçaları yerleştirildikten sonra, yara dikkatlice dikildi ve antiseptik pansuman uygulandı. Operasyon başarıyla sonuçlandı. Yara enfeksiyon olmadan iyileşti ve hastanın vücut sıcaklığı normal seviyelerde kaldı. Bir ay sonra yapılan kontrolde, nakledilen kemik parçalarının sertleştiği ve kaynamaya başladığı görüldü. İki ay sonra yapılan detaylı incelemede, kemik parçalarının humerus kemiğiyle sağlam bir şekilde birleştiği ve kolun uzunluğunda yaklaşık 2,5 cm (1 inç) uzama sağlandığı tespit edildi. Bu sonuç, Macewen’in yönteminin başarısını kanıtladı.

Macewen, bu başarısından sonra, gerçekleştirdiği diğer iki kemik nakliyle ilgili deneyimlerini de ekleyerek "Observations Concerning Transplantation of Bone. Illustrated by a Case of Inter-human Osseous Transplantation, Whereby over Two-thirds of the Shaft of a Humerus was Restored" (Kemik Nakli Üzerine Gözlemler: İnsanlar Arasında Kemik Nakli Vakasıyla Gösterilmiş, Humerus Şaftının Üçte İki Kadarlık Bir Bölümünün Yeniden Yapılandırıldığı Örneklerle) başlıklı çalışmasını yayımladı. 

Macewen'in bu başarısı, ortopedik, travmatolojik ve rekonstrüktif cerrahinin temel yaklaşımlarını şekillendirerek, kemik greftleme ve organ doku nakli alanlarında önemli bir dönüm noktası oluşturdu.

Gelecek Konu: Akciğer Naklinin Tarihçesi -2.11- Girdner - Kadaverik Donörden Deri Nakli Denemesi 

KAYNAKÇA:

1. PAHSSc - Türkiye'de Akciğer Naklinin Tarihçesi
2. Development of tissue bank - PMC - 2012
3. An orthopaedic conquest: the first inter-human tissue transplantation | Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy - 2013
4. Observations concerning Transplantation of Bone. Illustrated by a Case of Inter-Human Osseous Transplantation, Whereby over Two-Thirds of the Shaft of a Humerus Was Restored - 1881

Yazan: Kamil Hamidullah / KASIM 2023
Önceki güncelleme: ŞUBAT 2025
Son güncelleme: Kamil Hamidullah / MART 2025

Önceki Konu: Akciğer Naklinin Tarihçesi - 2.9 - Reverdin - Otogreft Deri Naklini Uygulanabilir Kılan Cerrah 

#AkciğerNakli #PAHSSc #LungTransplant #OrganBağışı #OrganNakli #OrganDonation #WilliamMacewen #BoneTransplant #LTx