PAHSSc, Nadir Hastalıklar Gününü Destekliyor
DOLAŞIM SİSTEMİNİN TARİHÇESİ -12- SERVETUS, PULMONER DOLAŞIMININ İŞLEVİNİ TANIMLAYAN İLK AVRUPALI - 2024.09.08
Dolaşım Sisteminin Tarihçesi -12- Servetus, Pulmoner Dolaşımının İşlevini Tanımlayan İlk Avrupalı
1553 Michael Servetus (1511-1553)
Michael Servetus, teoloji eğitimi almış bir anatomi uzmanıydı ve 1553'te yayımlanan "Christianismi Restitutio (Hristiyanlığın Yeniden Kuruluşu)" adlı eserinde, İbn-i Nefis'ten yaklaşık 300 yıl sonra pulmoner dolaşımı birkaç sayfada detaylı bir şekilde anlatmıştır. 2,3
Servetus, pulmoner dolaşım konusundaki görüşleriyle döneminin ötesindeydi. Kanın, sağ ventrikülden akciğer kapillerleri üzerinden kalbin sol tarafına aktığını öne sürerek, o dönemde yaygın olan ve Galen'in görüşlerine dayanan interventriküler septumda delikler bulunduğu inancına meydan okudu. Ayrıca, kanın akciğerlerde hava ile karışarak renginin değiştiğini savundu. 2
Servetus'un en önemli gözlemlerinden biri, akciğer arterinin boyutu hakkındaydı. Bu damarın, sadece akciğerleri beslemek için gereğinden çok daha büyük olduğunu fark etti. Bu gözlem, onu kanın akciğer arterinden kan damarları aracılığıyla akciğer venlerine aktığı sonucuna götürdü. Bu fikirler, o dönemde yaygın olan anatomik kesit incelemelerinden kaynaklanıyordu. 2
Ancak Servetus'un bilimsel keşifleri, dönemin dini ve politik ortamında büyük sorunlara yol açtı. "Christianismi Restitutio" adlı eserinde, pulmoner dolaşımın yanı sıra Hristiyanlığın temel öğretilerini de sorguladı. Üçlü Birlik (Teslis) ve bebek vaftizini reddetmesi, onu Engizisyon'un hedefi haline getirdi. 3
27 Ekim 1553'te Champel Platosu'nda kafirlik suçlamasıyla ölüme mahkum edildi ve kendi yazdığı kitaplarla birlikte diri diri yakılarak idam edildi. Bu olay, dini dogmaların bilimsel ilerlemeyi nasıl engelleyebileceğinin acı bir örneğidir. 3
Servetus'un çalışmaları, 75 yıl sonra William Harvey'in kan dolaşımını keşfetmesine zemin hazırlamıştır. Servetus'un kaderi, bilim ve din arasındaki gerilimin hangi noktalara varabileceğinin trajik bir örneğini sunar. Bugün Servetus, hem bilimsel katkıları hem de düşünce özgürlüğü uğruna verdiği mücadele ile anılmaktadır. 2,3
Eğer Scotty bizi Michael Servetus'un dönemine ışınlasaydı ve nadir, belirtileri zor fark edilen PAH hakkındaki şikayetlerimizi kesinlikle kendimize saklamayı tercih ederdik.
Pulmoner dolaşımı keşfeden Michael Servetus, Engizisyon tarafından diri diri yakılmıştı.
O dönemde PAH ile ilgilenen bir hekim, çalışmaları nedeniyle benzer bir kaderle karşılaşabilirdi. Bu tehlike, hem hastaların şikayetlerini dile getirmekten çekinmelerine hem de hekimlerin PAH üzerine araştırma yapmaktan kaçınmalarına neden olurdu.
Gelecek Konu: Dolaşım Sisteminin Tarihçesi - Özgür Düşüncenin Bedeli ve Bilimin Cesur Yüzleri
KAYNAKÇA:
- Pulmoner Arteriyel Hipertansiyonun Tarihçesi - Bölüm 1 (MÖ. - 1891) (pahssc.org.tr)
- Development of Anatomophysiologic Knowledge Regarding the Cardiovascular System: From Egyptians to Harvey - PMC (nih.gov) - 2014
- Michael Servetus - Wikipedia
Yazan: Kamil Hamidullah
Oluşturma Tarihi: Kamil Hamidullah / EKİM 2018
Önceki güncelleme: Kamil Hamidullah / AĞUSTOS 2024
Son güncelleme: Kamil Hamidullah / EYLÜL 2024
